In het artikel van The Exposé worden de besmettingscijfers per 100.000 personen van gevaccineerde personen vergeleken met die van niet-gevaccineerde personen. Het artikel concludeert op die manier dat de bescherming tegen het virus door het vaccin drastisch afneemt met de tijd.

Volgens de auteur kadert dit in een aftakeling van (grote delen van) het immuunsysteem en zou die op termijn leiden tot een vorm van AIDS (waarbij het immuunsysteem sterk verzwakt is en zich niet goed tegen ziektes kan verweren) of ADE (waarbij het immuunsysteem zelf net ziektes verergert).

Britse cijfers geen goede basis om efficiëntie te berekenen

De cijfers die in het artikel aangehaald worden komen uit een COVID-19 vaccine surveillance report van het UK Health Security Agency (UKHSA), een agentschap van de Britse overheid dat zich bezighoudt met bedreigingen voor de volksgezondheid.

In die wekelijkse rapporten wordt onder andere een overzicht gegeven van hoeveel van de mensen in een bepaalde periode een infectie opliepen wel of niet gevaccineerd waren.

Op basis van die cijfers berekende de auteur van het artikel de vaccin-efficiëntie, of de “relatieve risicoreductie” op besmetting. Dat is het percentage besmettingen dat er minder waren onder gevaccineerden tegenover niet-gevaccineerden.

In opeenvolgende weken bleek dat cijfer te dalen en zouden gevaccineerden dus net vaker besmet worden, waaruit The Exposé de conclusie trok dat hun immuunsysteem verdwijnt. In principe kan je de relatieve risicoreductie inderdaad berekenen op basis van de data van de UKHSA. Het is echter heel belangrijk om dan voorzichtig te zijn met de conclusies.

De auteurs van de UKHSA-rapporten waarschuwen zelf dat de data gemakkelijk verkeerd geïnterpreteerd kunnen worden. ‘Deze rauwe data mogen niet gebruikt worden om de effectiviteit van vaccins te schatten,’ zo staat te lezen in dat rapport, ‘aangezien de data geen rekening houden met de inherente vertekeningen die aanwezig zijn, zoals verschillen in risico, gedrag en testen bij de gevaccineerde en ongevaccineerde bevolking.’

Het rapport somt een aantal van die vertekeningen op: het zou bijvoorbeeld kunnen dat niet-gevaccineerde personen zich ook minder laten testen of zich anders gedragen dan gevaccineerden, wat de verschillen in besmettingscijfers kan verklaren.

Ook werden kwetsbare mensen vaak eerder gevaccineerd. Niet-gevaccineerde personen hebben bovendien ook meer kans om al eens besmet geweest te zijn met het coronavirus, waardoor ze tijdelijk beschermd worden door natuurlijke immuniteit.

Daarom raadt het UKHSA aan om in de plaats te kijken naar andere, systematische studies die de effectiviteit van verschillende coronavaccins onder de loep nemen. Het rapport voor week 44 van 2021 citeert zelf een aantal van die studies, die bijvoorbeeld over de vaccins van Pfizer en AstraZeneca gaan. Dergelijk onderzoek stelt een veel betere bescherming vast dan The Exposé suggereert op basis van de gegevens van UKHSA.

Bovendien tonen andere cijfers in de rapporten van het UKHSA ook aan dat er in verhouding veel meer niet-gevaccineerden komen te overlijden na een besmetting dan gevaccineerden. Dit stemt dus niet overeen met het verhaal dat het immuunsysteem van gevaccineerden minder goed zou werken.

Vaccins beschermen alsmaar minder tegen COVID-19 maar breken je immuunsysteem niet af

De cijfers van het UKHSA zijn dus niet de beste basis om de effectiviteit van vaccins te bereken. Maar het klopt wel dat de bescherming die coronavaccins tegen de ziekte bieden afneemt doorheen de tijd -ze worden dus minder effectief.

Op zich werken de gekende coronavaccins goed. Het Pfizervaccin bijvoorbeeld beschermt ook op langere termijn nog tegen COVID-19. Dat blijkt uit een studie van Pfizer zelf, een grote Amerikaanse studie en een volledig onafhankelijke Israëlische studie.

De studies toonden echter wel een gestage vermindering in vaccin-effectiviteit aan met de tijd. Die was weliswaar veel minder drastisch dan in het artikel van The Exposé voorgesteld werd.

Zo zou het Pfizervaccin volgens de Israëlische studie bij mensen ouder dan 60 jaar die twee maanden geleden gevaccineerd werden voor 82% beschermen tegen besmetting. Zes maanden na vaccinatie is dit nog 57%. De bescherming tegen ernstige ziekte is nog hoger en neemt trager af: vier maanden na de tweede dosis gaat het nog steeds om 92% en daalt tot 85% zes maanden na volledige vaccinatie. De afname van de effectiviteit is dus een stuk minder spectaculair dan The Exposé suggereert.

Deze studies hebben het dus over de effectiviteit van coronavaccins. Met andere woorden, ze gaan over hoe goed een specifiek vaccin je beschermt tegen een specifieke ziekte. Dit wordt doorgaans uitgedrukt als een kans, namelijk de kans (bijvoorbeeld in procent) dat een gevaccineerde persoon nog het virus zal krijgen. Maar het gaat dus niet over de algemene werkzaamheid van het immuunsysteem zelf, zoals The Exposé wel concludeert.

De coronavaccins veroorzaken geen AIDS

Volgens het artikel van The Exposé zou de afnemende effectiviteit van coronavaccins dus gepaard gaan met een vermeende aftakeling van het immuunsysteem. Die zou op termijn leiden tot een vorm van ‘acquired immunodeficiency syndrome’ (AIDS).

AIDS is een ziekte veroorzaakt door HIV, het humaan immunodeficiëntievirus. Daarbij maakt het virus bepaalde immuuncellen, de zogenaamde CD4-cellen, kapot.

In een eerdere factcheck van Factcheck.Vlaanderen werden andere claims in verband met HIV en de coronavaccins al ontkracht. Zo zit er geen genetisch materiaal of eiwitten van HIV in de coronavaccins die in België op de markt zijn. Het is dus onmogelijk om HIV, en dus AIDS, te krijgen van de vaccins.

In het artikel van The Exposé wordt er ook geclaimd dat de CD8-cellen, een ander soort immuuncellen, in aantal afnemen. Daar wordt echter geen bron voor gegeven, enkel de naam van de arts die dit opgemerkt zou hebben.

De arts zelf, dr. Ryan Cole, lijkt echter geen wetenschappelijk onderzoek over het thema gepubliceerd te hebben. Noch op Google Scholar, noch in de database National Library of Medicine, zijn studies van Cole te vinden over het coronavirus en immuniteit.

Er is geen bewijs voor antibody dependent enhancement of “Th2-immunopathologie”

Het Britse artikel zag twee mogelijke verklaringen voor de hogere besmettingscijfers bij gevaccineerden: een aftakeling van het immuunsysteem of een verkeerde reactie van het immuunsysteem op het vaccin.

In dat laatste geval zou het immuunsysteem het virus net kunnen helpen ons zieker te maken. Dat fenomeen wordt soms antibody dependent enhancement (ADE) genoemd.

De zogenaamde Th2-immunopathologie, die ook door The Exposé genoemd wordt, is daar een vorm van (‘immunopathologie’ verwijst naar een probleem met het immuunsysteem). Bij dierenproeven met experimentele vaccins, bijvoorbeeld tegen SARS-CoV-1, werd dit gerapporteerd, bij de huidige coronavaccins niet.

In het verleden werd er al gesproken over het risico van ADE bij de coronavaccins. Hier werd ook al een factcheck over geschreven. Er is veel onderzoek gedaan naar mogelijke ADE bij de coronavaccins omdat bepaalde andere vaccins in het verleden dit veroorzaakten.

Uit die onderzoeken bleek dat gezien het werkingsmechanisme van deze vaccins ADE niet zo waarschijnlijk is. De klinische bevindingen in studies tonen ook aan dat gevaccineerden minder ziek worden van COVID-19, terwijl ze in het geval van ADE net veel zieker zouden moeten worden wanneer ze besmet worden.

De Th2-immunopathologie-hypothese is even onwaarschijnlijk. De Th2-cellen zijn een deel van het arsenaal dat het immuunsysteem ter beschikking heeft om infecties te bevechten. Als zij te veel gestimuleerd worden door een vaccin tegen virussen kan een dergelijke immunopathologie optreden bij besmetting.

In studies bleek echter dat bijvoorbeeld het Pfizervaccin voornamelijk een ander deel van het arsenaal aansprak, de Th1-cellen. Er worden ook in mindere mate Th2-cellen gestimuleerd, maar de immuunrespons was gebalanceerd of in het voordeel van de Th1-cellen. Ook tonen de klinische data aan dat de vaccins de ernst van de ziekte net verminderen, en de kans op overlijden aan COVID-19 verlagen.

Conclusie

The Exposé berekent de effectiviteit van coronavaccins op basis van een dataset die daar eigenlijk niet voor geschikt is en komt zo uit bij een effectiviteit die veel lager ligt dan wat kwalitatievere studies aangeven. Coronavaccins boeten wel in aan effectiviteit, maar dat betekent nog niet dat ze je immuunsysteem afbreken. Je krijgt er geen AIDS van en zo goed als zeker ook geen ADE.