Het artikel van Frontnieuws baseert zich op een studie die werd uitgevoerd door de krant Washington Post en de Amerikaanse non-profitorganisatie Kaiser Family Foundation (KFF). Daarnaast wordt ook verwezen naar ‘gelijkaardig onderzoek uitgevoerd door grote instellingen, waaronder Brown University en Harvard University’ en een ‘andere studie’.

’52 procent van de Amerikaanse gezondheidswerkers heeft al een coronavaccin gekregen.’

De eerste bewering in het artikel van Frontnieuws luidt dat 52 procent van de gezondheidswerkers ten minsten één dosis van een coronavaccin heeft gekregen.

De bron van deze stelling is het onderzoek van de Washington Post en KFF. Die studie bevroeg 1.327 Amerikaanse gezondheidswerkers. Met ‘gezondheidswerkers’ bedoelt men niet enkel artsen en verplegers: ook de beheerders van woonzorgcentra tellen mee, net als receptionisten in de zorg en personen die patiënten helpen bij activiteiten zoals baden en eten. Daarnaast bevroeg de studie ook 971 Amerikanen die net niet in de zorg actief waren. Op die manier wilden de onderzoekers de vergelijking kunnen maken tussen gezondheidswerkers en de algemene bevolking.

Het klopt inderdaad dat 52 procent van de bevraagden in de zorgsector een eerste dosis had gekregen. 42 procent had bovendien beide dosissen al ontvangen.

’48 procent van de Amerikaanse gezondheidswerkers is niet van plan mee te doen met de vaccinatie.’

Uit de vaccinatiegraad van 52 procent concludeert Frontnieuws dat de overige 48 procent van de bevraagden ‘niet van plan is mee te doen’. Dit is een incorrecte voorstelling van de intenties zoals die uit het onderzoek bleken.

De gezondheidswerkers die op het moment van het onderzoek nog geen vaccin hadden gekregen konden verdeeld worden in drie categorieën: personen die van plan waren om een vaccin te krijgen of wiens vaccinatie effectief al gepland was (goed voor 19 procent van de bevraagden), zij die nog niet beslist hadden (12 procent) en zij die daadwerkelijk niet van plan waren zich te laten vaccineren (18 procent). De optelsom van deze percentages komt overigens uit op 101 procent, wat te wijten is aan afronding.

‘Dokters en verplegers meest sceptisch.’

Een andere stelling in het artikel van Frontnieuws luidt dat ‘artsen en verpleegkundigen die elke dag met geneesmiddelen werken’ het meest tegen de injecties zijn. Ook die bewering is in strijd met de resultaten van de bevraging van de Washington Post en KFF.

Zoals eerder vermeld onderzocht de studie gezondheidswerkers in het algemeen, van artsen tot receptionisten. Onder dokters en verpleegkundigen blijkt vaccinscepsis een stuk minder voor te komen dan onder gezondheidspersoneel dat administratieve taken uitvoert of patiënten helpt met activiteiten zoals baden of poetsen.

Slechts 12 procent van de artsen en verplegers is niet van plan zich te laten vaccineren, terwijl het bij administratief personeel om 20 procent gaat en bij overige zorgwerkers om 24 procent. Het zijn dus niet de ‘artsen en verpleegkundigen die elke dag met geneesmiddelen werken’ die het gemiddelde (18 procent) omhoog trekken.

‘Eén op zes gezondheidswerkers zou ontslag nemen als vaccinatie verplicht werd.’

Frontnieuws stelt ook dat één op zes gezondheidswerkers ontslag zou nemen als hun werkgever hen zou verplichten zich te laten verplichten. Dat is inderdaad één van de bevindingen die uit het onderzoek van de Washington Post en KFF naar voor kwamen.

’Israëlische gezondheidswerkers staan het minst sceptisch tegenover coronavaccins, gezondheidswerkers uit de Democratische Republiek Congo het meest.’

Het artikel van Frontnieuws doet ook uitspraken over vaccinscepsis bij gezondheidswerkers wereldwijd. Zo zouden 78,1 procent van de Israëlische gezondheidswerkers van plan zijn een vaccin te nemen. Dat percentage, aldus Frontnieuws, is het hoogste ter wereld.

Vaccinscepsis onder gezondheidswerkers zou dan weer het meest voorkomen in de Democratische Republiek Congo, waar slechts 27,7 procent van de artsen van plan zou zijn zich te vaccineren.

Deze cijfers lijken gebaseerd te zijn op een recente studie van de Universiteit van Jordanië, waarin verschillende eerdere onderzoeken werden gebundeld en vergeleken.

Uit dat onderzoek blijkt inderdaad dat 78,1 procent van de Israëlische dokters en verplegers van plan was zich te laten vaccineren. Het cijfer was zelf afkomstig uit een eerdere studie in de European Journal of Epidemiology. Met 78,1 procent scoorde Israël het hoogst van alle landen die in het vergelijkende onderzoek aangehaald werden.

Het Jordaanse onderzoek vermeldde ook dat gezondheidswerkers in de Democratische Republiek Congo het meest sceptisch staan tegenover coronavaccins: slechts 27,7 procent zou een vaccin willen, zoals ook het artikel van Frontnieuws aangeeft. Dat percentage was op zijn beurt gebaseerd op een Congolese studie.

Hier hoort wel één belangrijke kanttekening bij: in tegenstelling tot wat het artikel van Frontnieuws suggereert, stelt de Jordaanse studie niet dat Israël wereldwijd de minste vaccinscepsis onder gezondheidswerkers kent en de Democratische Republiek Congo de laagste. De studie vergelijkt immers slechts acht eerdere nationale onderzoeken, waarvan de Israëlische en Congolese de uitersten zijn. Voor de rest van de wereld was geen info beschikbaar.

‘Acceptatie van vaccins ligt bij de algemene bevolking tussen 70 en 79 procent.’

Het artikel van Frontnieuws stelt dat gezondheidswerkers aanzienlijk sceptischer staan tegenover vaccins dan de algemene bevolking. Uit enquêtes bij het grote publiek zou blijken dat tussen de 70 en 79 procent van de mensen open staan voor een vaccin. De bronnen voor deze claim zijn onduidelijk.

De studie van de Washington Post en KFF schept in ieder geval een ander beeld. De bevraging wees uit dat 64 procent van de Amerikaanse gezondheidswerkers vertrouwen heeft in coronavaccins. Bij de rest van de bevolking gaat het om 65 procent.

De cijfers in het artikel van Frontnieuws leunen wel dichter aan bij een studie die in januari gepubliceerd werd in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift Journal of Community Health. Ook die studie werd uitgevoerd in de Verenigde Staten.

De studie wees uit dat 52 procent van de bevraagden ‘hoogstwaarschijnlijk’ een vaccin zou willen, terwijl 27 procent het ‘enigszins waarschijnlijk’ achtte. De vraagstelling was hier dus wel anders dan in het onderzoek van de Washington Post en KFF. Daarin werd gepeild naar het vertrouwen dat mensen hadden in vaccins, niet naar de intentie om zich daadwerkelijk te laten vaccineren. Maar het is dus moeilijk te achterhalen of het artikel van Frontnieuws zich baseerde op deze studie van de Journal of Community Health.

Hoe zit het eigenlijk in België?

De gegevens in het artikel van Frontnieuws afkomstig uit internationaal onderzoek, voor zover de oorsprong ervan te achterhalen valt. Maar hoe zit het eigenlijk met vaccinscepsis bij het Belgische gezondheidspersoneel?

De meest recente cijfers hierover dateren van januari en werden verzameld door Medische Wereld, een medisch congres van de VUB. Medische Wereld deed een bevraging bij duizend artsen. Het onderzoek stelde vast dat slechts 9 procent niet van plan was om zich te laten vaccineren tegen COVID-19.