Hans Maertens, topman van het Vlaams netwerk van ondernemingen (Voka), stelt in een recent VRT NWS-artikel het volgende: “België is vandaag al het Europese land met de sterkst stijgende lonen”. Deze claim herhaalt hij op de website van Voka. Klopt de stelling?

België boven Europees gemiddelde

Om te checken of België effectief het Europese land is met de sterkst stijgende lonen, vallen we terug op data van de Europese Commissie. Dit orgaan publiceert halfjaarlijks een uitgebreid rapport met cijfers over de belangrijkste economische indicatoren. Onderstaande tabel werd overgenomen uit het herfstrapport van 2022, en geeft de jaarlijkse procentuele toename van het loon per werknemer weer. Belangrijk om op te merken: het gaat om procentuele stijgingen. Dit zegt dus niets over toename van het salaris in absolute termen (het aantal euro’s).

Cijfers afkomstig uit het herfstrapport 2022 van de Europese Commissie

Aangezien de bewering van Voka refereert naar het heden (“België is vandaag al het Europese land met de sterkst stijgende lonen.”), focussen we op cijfers voor 2022. Uit de tabel blijkt dat de procentuele toename van de lonen in België voor dit jaar 6,4% bedraagt. Hiermee is België één van de koplopers binnen de Eurozone (groep van landen die de Euro als officiële munteenheid gebruiken), en moet het enkel Slowakije, Litouwen, Estland en Letland laten voorgaan.

Loonstijging Belgen niet de hoogste van Europa

Wanneer we de selectie uitbreiden naar de Europese Unie (en ook de landen toelaten met een eigen nationale munteenheid), staat België op plek elf van de zevenentwintig: ook in Tsjechië, Roemenië, Polen, Hongarije en Bulgarije is de procentuele stijging van de lonen in 2022 hoger dan in ons land. Als reden voor de sterke stijging van de lonen in deze Oost-Europese landen verwijst de Europese Commissie onder meer naar krapte op de arbeidsmarkt, waarbij vacatures niet ingevuld raken.

Op basis van bovenstaande data kunnen we concluderen dat de stijging van de lonen in België voor het jaar 2022 aanzienlijk is, en beduidend hoger ligt dan het Europese gemiddelde. Dat België het Europese land is waar de lonen het meest stijgen, klopt niet: in 10 andere EU-landen stijgen de lonen relatief sneller.

Ook in 2021 stegen de lonen in ons land harder dan het Europese gemiddelde, maar was België niet de hoogste stijger. In 2020 en 2019 lag de stijging onder het Europese gemiddelde.

Indexering

Hoewel de stijging van de lonen in België niet tot de hoogste in Europa behoort, is de toename wel opmerkelijk. Voka geeft het systeem van automatische indexering dat ons land kent als reden voor de stijging. Dit systeem is vrij uniek in de wereld en houdt in dat de Belgische lonen automatisch worden aangepast aan de inflatie. Wanneer het leven duurder wordt, neemt ook het salaris toe, zodat onze koopkracht bewaard blijft. Aangezien de Belgische inflatie de laatst tijd enorme pieken heeft gekend – en men niet verwacht dat deze trend zich snel zal keren -, stijgen de Belgische lonen dus ook behoorlijk.

Belgisch loonakkoord

De uitspraak van Hans Maertens kadert binnen de bredere context van het Belgische loonoverleg. Dit overleg vindt tweejaarlijks plaats tussen de sociale partners, en heeft als doel na te gaan of de Belgische lonen kunnen stijgen bovenop de automatische indexering.

Het overleg gebeurt op basis van de loonnormwet uit 1996, die stelt dat een eventuele stijging van de Belgische lonen moet afgetoetst worden aan de loonstijgingen in drie buurlanden, met name Nederland, Frankrijk en Duitsland. Het doel van deze vergelijking is om de competitiviteit van de Belgische economie te vrijwaren. Vergeleken de drie referentiestaten, is de stijging van de Belgische lonen wel hoger.

Voka doelde op West-Europa

Bij vraag naar verduidelijking laat Eric Laureys, woordvoerder van Voka, per mail weten dat ze in het artikel in kwestie doelden op de sterkte loonstijging van West-Europa. Landen zoals Bulgarije of Hongarije werden buiten beschouwing gelaten gezien het grote verschil in niveau van economische ontwikkeling, aldus meneer Laureys.  

Conclusie

Uit data van de Europese Commissie blijkt dat België niet het Europese land is met de hardst stijgende lonen: in 10 andere EU-landen is dat percentage hoger. In 2022 ligt de loonstijging in ons land (6%) wel boven het Europese gemiddelde (4%).