In 2015 bracht de NASA een studie uit waaruit moest blijken dat het ijs op de Zuidpool zou aangroeien. En dat terwijl het ijs op de Noordpool in recordtempo afsmelt. Van een contradictie gesproken en bovendien een veel gehoord argument bij sommige klimaatsceptici want dan zou het wel kunnen meevallen met die stijgende zeespiegel. Maar helaas: ook de ijskap op de Zuidpool smelt wel degelijk af.

De NASA-studie uit 2015 heeft inderdaad gesteld dat het ijs op Antarctica meer aangroeit dan dat het afsmelt. Maar dat is intussen achterhaald. Er is wel degelijk aangroei, maar niet voldoende om het afsmelten te compenseren.

De ene pool is de andere niet

De Noord- en de Zuidpool zijn heel verschillend. Beide polen zijn het hele jaar door bedekt met ijs, maar het ijs op de Noordpool bestaat voornamelijk uit zee-ijs terwijl het ijs op de Zuidpool vooral uit landijs bestaat. Het ijs op de Noordpool zal meestal niet dikker zijn dan twee of drie meter. In tegenstelling tot de ijsmassa van de Zuidpool die gemiddeld tot wel twee kilometer dik kan zijn.

En de ene Zuidpool is de andere niet: Oost- en West-Antarctica

Maar ook op de Zuidpool zelf zijn er grote verschillen. Oost-Antarctica is anders dan West-Antarctica. Beide delen hebben ijskappen, maar ze rusten op een ander soort bodem. De Oost-Antarctische ijskap is grotendeels een landijskap dus als je die ijskap zou wegnemen dan blijft er land over. De West-Antarctische ijskap daarentegen rust grotendeels op een zeebodem, als je die West-Antarctische ijskap zou wegnemen, dan krijg je een archipel, een groep kleine eilanden dus, en vooral veel zeewater. Om die reden is de West-Antarctische ijskap dus gevoeliger voor de temperatuur van het zeewater. Stijgt de temperatuur van het zeewater, dan smelt er meer ijs.

Groeien en afsmelten tegelijk

Omdat er zo’n grote verschillen zijn tussen West-Antarctica en Oost-Antarctica, is het verhaal ook dubbel. Dat zegt ook glacioloog Philippe Huybrechts. “De Antarctische ijskap in zijn geheel neemt af. In feite is het een compensatie van twee effecten: de Oost-Antarctische ijskap neemt toe, al blijft daarover toch nog wel onzekerheid. En de West-Antarctische ijskap neemt af. De afname van het ijs is tot nu toe groter dan de toename, als je dat dus bij elkaar optelt, is de conclusie wel degelijk dat de ijskap op Antarctica meer smelt dan ze groeit.”

De Nasa bevestigt

Wat professor Huybrechts zegt, zien we ook terug in een recente studie van een internationaal team van wetenschappers, ondersteund door zowel de ESA als de NASA. Zij hebben de resultaten van al het onderzoek dat er de afgelopen jaren is gevoerd over de ijskappen op Antarctica samengevoegd. Hun studie verscheen vorig jaar in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Uit hun bevindingen blijkt dat Oost-Antarctica het enige deel is van het continent waar het ijs wel nog toeneemt. Zij het wel op een langzaam tempo van ongeveer vijf miljard ton per jaar. Volgens de wetenschappers is dit gewoonweg onvoldoende om de grote verliezen op West-Antarctica te compenseren. Bovendien blijkt dat de snelheid waarmee de ijskap afneemt, substantieel toegenomen is de afgelopen jaren.

Bron: IMBIE

Meer sneeuw

Maar hoe komt het nu dat de Oost-Antarctische ijskap wel degelijk aangroeit? De belangrijkste reden daarvoor is sneeuw.  Het sneeuwt de afgelopen jaren namelijk meer en heviger op Antarctica. Volgens onderzoekers is ook dat een gevolg van de klimaatopwarming. Hoe warmer het is, hoe meer vocht de lucht kan bevatten. En als de lucht vochtiger is en weer afkoelt, valt er nu eenmaal meer sneeuw. Maar daarmee is de ijskap dus niet gered. Ook de Nasa zelf heeft intussen in een studie van december 2018 vastgesteld dat de toename in het Oosten, maar voor één derde het afsmelten compenseert.

Conclusie

De verschillen tussen de twee delen van de Zuidpool zijn dus groot. Terwijl op Oost-Antarctica de ijsmassa stabiel blijft en zelfs licht toeneemt, gaat het afsmelten van de West-Antarctische ijskap in versneld tempo verder. De ijstoename op Oost-Antarctica is niet voldoende om de verliezen op West-Antarctica bij te houden. Globaal gezien neemt de Antarctische ijskap dus af.