Naar aanleiding van de Week van het Hartritme berichtte Het Laatste Nieuws dat Belgen die een hartaanval krijgen slechts 5 tot 10 procent kans hebben dit te overleven. In onze buurlanden zou die overlevingskans aanzienlijk groter zijn, tussen 20 en 40 procent. HLN baseert zich op een statement van de Belgian Heart Rhythm Association (BeHRA). Factcheck.Vlaanderen ging te rade bij Rode Kruis Vlaanderen. Zijn onze overlevingskansen bij een hartstilstand in België écht zoveel kleiner?

Hartstilstand is geen hartaanval...

Allereerst is er een belangrijk verschil tussen een hartstilstand en een hartaanval. Een hartstilstand wordt veroorzaakt door een hartritmestoornis waarbij het gevolg in de naam vervat zit: het hart valt stil. Bij een hartaanval blokkeert een bloedklonter de bloedtoevoer naar het hart, waardoor een deel van de hartspier afsterft. Het bericht in HLN heeft het over de eerstgenoemde situatie: een hartstilstand, en dus geen hartaanval.

Snelle reanimatie is cruciaal

“Plotse hartstilstand, ook wel Sudden Cardiac Arrest genaamd, is een van de belangrijkste doodsoorzaken in Europa. Wanneer het zich voordoet is een snelle defibrillatie cruciaal. Dit betekent dat er een AED (Automatische Externe Defibrillator) gebruikt moet worden binnen de 3 tot 5 minuten na het neervallen van het slachtoffer. Zo kan men de overlevingskansen verhogen tot 50-70%”, zegt Matthieu Clarysse van Rode Kruis Vlaanderen. “In de meeste landen verlopen er 5 tot 8 minuten tussen het telefoontje naar de medische diensten en de aankomst van de ambulance, of 8-11 minuten tot de toediening van de eerste schok. Een snelle start van de reanimatie door omstanders is dus enorm belangrijk.”

Op straat of in het ziekenhuis: groot verschil

Over de gemiddelde overlevingskans is Clarysse voorzichtig. “Concrete cijfers geven is bijzonder moeilijk, omdat er zoveel beïnvloedende factoren zijn: is er hulp in de omgeving, waar bevindt het slachtoffer zich… Bij een hartstilstand tijdens een verblijf in het ziekenhuis overleeft ongeveer 20% van de patiënten. Als de hartstilstand buiten een ziekenhuis plaatsvindt ligt dat cijfer lager, vermoedelijk op 5-10%, maar er is geen zekerheid over dat cijfer door de vele factoren die een verschil kunnen maken.”

Omdat een snelle reactie van omstanders zo belangrijk is, zet Rode Kruis Vlaanderen hier op in met cursussen EHBO en reanimatie. In 2018 volgden zo’n 31.860 Vlamingen een eerste hulp-opleiding bij het Rode Kruis, waar ze leerden reanimeren en defibrilleren. Defibrillatie is mogelijk met de ongeveer 4000 publiek toegankelijke AED’s in Vlaanderen. Die defibrillatoren zijn geregistreerd bij de overheid, maar vermoedelijk zijn er ook nog een heel aantal niet geregistreerde AED’s. Daarnaast zijn er ook mobiele toestellen aanwezig in ambulances, politiewagens,... De geregistreerde AED’s zijn te vinden op de website www.rodekruis.be/aed en de eerste hulp-app van het Rode Kruis.

Conclusie

Het klopt dat de overlevingskansen bij hartstilstand in onze buurlanden groter zijn, omdat er meer mensen weten hoe ze moeten reanimeren. Er is dus nog werk aan de winkel bij ons.