De Nederlandse blogsite Dissident publiceerde op 18 september 2022 een artikel op haar site met als titel: ‘De Britse regering pauzeert de uitrol van het COVID-vaccin voor kinderen van 5 tot 11 jaar na een stijging van 22% van het aantal sterfgevallen in deze leeftijdsgroep sinds de NHS met de inenting is begonnen’. Het artikel gepubliceerd door Dissident is een exacte – Nederlandstalige – kopie van een artikel dat een dag eerder verscheen op de website van ‘The Exposé’.

De Britse uitrol van het COVID-vaccin voor kinderen van 5 tot 11 jaar was tijdelijke maatregel

De claim dat de Britse regering de vaccinatiecampagne voor vijf- tot elfjarigen stopzet wegens gezondheidsrisico’s doet al langer de ronde – en werd reeds meermaals ontkracht. Zo vond de Tweet van Dr. Simone Gold veel weerklank. Op 8 september 2022 schreef de Amerikaanse volgende boodschap op Twitter:

Factcheckinstanties zoals AFP, AAP en Full Fact vonden eerder al dat dit niet helemaal klopt. Reeds bij uitrol van het kindervaccinatieprogramma besliste de Briste regering dat het om een tijdelijke maatregel zou gaan, waarbij dat elke kind dat vijf jaar wordt vóór 1 september 2022 in aanmerking komt voor een prik. Ook het UK Health Security Agency, die instaat voor de nationale vaccinatiecampagne, bevestigde aan bovenstaande factcheckinstanties dat de Britse regering haar beleid niet heeft gewijzigd.

Stijging van 19 overlijdens wijst nog niet op oversterfte

Het artikel van The Exposé maakt de volgende rekensom: in de leeftijdsgroep van vijf- tot negenjarigen vielen 104 doden te betreuren in week 14 tot en met 35 van 2022 (het Coronavaccin werd toegediend van 4 april (week 14) tot en met 31 augustus (week 35) 2022). Dit tegenover respectievelijk 85 in 2021 en 86 in 2020. Gemiddeld stierven er over de jaren 2020 en 2021 heen dus 85,5 kinderen. Dit maakt dat het dodentol van 104 in 2022 dus een stijging vormt van 22% tegenover het gemiddelde van de twee voorgaande jaren. Maar bij deze rekensom kunnen heel wat bedenkingen worden gemaakt.

Cijfermateriaal toont overlijdens voor àlle doodsoorzaken

Allereerst kan men zich vragen stellen bij het gebruikte cijfermateriaal. Volledige gegevens voor 2022 zijn nog niet voorhanden, en de cijfers die reeds bestaan van dit jaar zijn provisioneel. Bovendien betreft de vaccinatiecampagne kinderen van vijf tot elf jaar, terwijl de rekensom steunt op data van vijf- tot negenjarigen.Ten derde maakten de auteurs slechts gebruik van de sterftecijfers van week 14 tot en met 35, de weken waarin de vaccinatiecampagne in 2022 plaatsvond. Om sterftecijfers uit deze periode te linken aan de vaccinatie, zouden de kinderen namelijk kort na de toediening het loodje moeten leggen.

Verder wordt er in het artikel gesteund op algemene mortaliteitscijfers (all cause mortality). Deze cijfers geven het aantal sterftegevallen per leeftijdsgroep weer over alle doodsoorzaken heen. Om iets te zeggen over de link tussen vaccingebruik en mortaliteit, zou je het percentage sterfgevallen binnen de groep met gevaccineerde kinderen moeten vergelijken met het relatief sterftecijfer in de groep met niet gevaccineerde kinderen. Van dergelijke vergelijking is geen sprake.

Vaccinatiegraad bij 5 tot 11 jarigen veel lager dan bij de totale bevolking

Een extra reden waarom het gebruik van het algemeen sterftecijfer ongeschikt is om conclusies te trekken over het Coronavaccin, is dat het vaccingebruik onder vijf- tot elfjarigen in het Verenigd Koninkrijk beduidend laag lag. In Engeland ligt de vaccinatiegraad voor die leeftijd op 11%, ten opzichte van 94% bij de bevolking ouder dan 11.

Tenslotte steunt de claim op absolute getallen. Om vergelijkingen te kunnen maken baseren wetenschappers zich vaak op relatieve cijfers: de zogenaamde mortaliteitsratio’s. De mortaliteitsratio geeft het aantal sterfgevallen weer in verhouding tot de gehele populatie. Een stijging in het aantal sterfgevallen kan vaak simpelweg verklaard worden door een toename van de totale bevolking. Een vergelijking in relatieve cijfers houdt hier rekening mee. Het absolute aantal sterfgevallen stijgt dan wel, maar de mortaliteitsratio blijft constant. Een vergelijking van de cijfers van de Census 2011 en 2021 van het Verenigd Koninkrijk leert ons dat het aantal kinderen en jongeren over de jaren heen licht is toegenomen.

Hoog sterftecijfer in 2022, of laag sterftecijfer in 2020 en 2021?

Los van de nuanceringen hierboven kan het nog steeds een nuttige oefening zijn om na te denken over een verklaring voor eventuele verschillende sterftecijfers de afgelopen periodes. Aangezien bovenstaande rekensom enkel coronajaren 2020 en 2021 vergelijkt met 2022, stelt zich de vraag of de sterftecijfers voor 2022 opmerkelijk hoger zijn, dan wel dat er in de coronaperiode opvallend minder kinderen stierven. Om een antwoord op deze vraag te bieden, is een vergelijking op langere termijn aangewezen. Naast provisionele data voor 2022, staat een gebrek aan correcte leeftijdscategorieën vóór 2020 bij ONS een nuttige vergelijking in de weg.

Gebruik makend van een (zie grafiek onderaan dit artikel) werd toch getracht een globaal beeld te schetsen van de Britse kindermortaliteit over een langere periode. Wel vinden we data terug voor de bredere leeftijdscategorie van één- tot veertienjarigen bij Euromomo. Dit is een officiële Europese instantie die instaat voor het monitoren van sterfte.

Z-scores sterftescijfers één- tot veertienjarigen in het VK. Bron: Euromomo.

Bovenstaande grafiek geef de Z-scores gerelateerd aan mortaliteit in de groep van één-tot veertienjarigen weer. Z-scores worden gebruik om cijferreeksen te standaardiseren, zodat vergelijkingen over verschillende populaties en/of tijdsperioden heen mogelijk worden gemaakt. Concreet ligt het sterftecijfer opvallend hoger dan het gemiddelde wanneer de rode stippenlijn wordt overschreden. Hoewel bovenstaande grafiek enige fluctuaties vertoont, wordt de rode lijn over de gehele periode nooit overschreden en is er geen sprake van een substantiële stijging van het aantal sterfgevallen in 2022.

Kindersterfte in Engeland daalde in 2020

Om nog meer inzicht te verschaffen in deze materie, kunnen we ons beroepen op academisch onderzoek naar kindersterfte tijdens de pandemie. Een paper gepubliceerd door de Universiteit van Bristol toont aan dat de kindermortaliteit in Engeland tijdens het eerste jaar van de pandemie lager lag dan verwacht. De grootste daling werd opgetekend bij kinderen jonger dan tien jaar. De ‘stijging van 22%’ kan ook worden verklaard door lagere sterftecijfers in 2020 en 2021 – in plaats van opvallend hoge sterftecijfers voor 2022.

Tenslotte verklaarde de Wereldgezondheidsorganisatie de vaccins die worden toegediend in de Britse vaccinatiecampagne (een kinderdosis van Pfizer BioNTech) veilig. De vaccins werden getest en worden gemonitord.

Conclusie

De Britse regering ‘pauzeerde’ de vaccinatiecampagne bij vijf- tot elfjarigen niet. Reeds bij aanvang van het kindervaccinatieprogramma besliste de Britse overheid dat het om een tijdelijke maatregel zou gaan. Het lag vast dat de campagne zou aflopen na augustus 2022. Er bestaat geen bewijs voor een oorzakelijk verband tussen het vaccin en de vermeende toename van het aantal kindersterfgevallen, laat staan dat de Britse regering omwille hiervan haar beleid aanpaste.

Voor de berekening van '22%' keek de blogsite keek naar een specifieke leeftijdsgroep (5 tot 9 in plaats van 5 tot 11 jaar). In 2022 waren er van april tot augustus hiervoor 19 sterfgevallen meer dan het jaar er voor. Het gaat om cijfers voor alle doodsoorzaken. Er is geen sprake van een substantiële stijging van kindersterfte in het VK. In 2020 en 2021 lag de kindermortaliteit iets lager dan de jaren voordien.