Er staan drie beweringen in de tweet van Bart De Wever: “België kent de hoogste overheidsuitgaven, de hoogste belastingdruk en het grootste structurele tekort van de EU. De federale regering zorgt er met deze non-begroting voor dat we die drie bedenkelijke prijzen met nog iets meer glans halen. Volstrekt onverantwoord.” We onderzochten alle drie de statements.

In De afspraak op vrijdag van 3 februari 2023 herhaalde De Wever de drie beweringen (vanaf 22:37). Al sprak hij hier over lasten op arbeid in plaats van belastingsdruk: “We zijn overal de slechtsten of de voorlaatsten. De hoogste overheidsuitgave na Frankrijk, de hoogste lasten op arbeid in de wereld, en dan nog het hoogste deficit.”

Overheidsuitgaven: België op de vierde plaats in 2021

De eerste bewering in de tweet van De Wever luidt dat “België de hoogte overheidsuitgaven heeft van de Europese Unie”. Overheidsuitgaven worden door de overheid geïnvesteerd en gebruikt om bijvoorbeeld publiek transport en wegeninfrastructuur te verbeteren.

De relatieve omvang van de overheidsuitgaven wordt volgens Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie, weergegeven als een percentage van het Bruto binnenlands product (BBP). Het BBP meet de waarde van alle goederen en diensten geproduceerd in een land over een bepaalde periode. Daarom is de relatieve omvang van de overheidsuitgaven een maatstaf voor het belang van de staat als economische actor in een economie.

Jules Cremers, de pers- en communicatiemedewerker van De Wever, verstrekte ons met de cijfers en data waarop De Wever zijn eerste twitter statement baseerde. Deze cijfers en data zijn afkomstig van een rapport van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Omdat De Wever geen concreet jaar vermeldt in de tweet waarop hij zijn bewering staaft, keken we naar de meest recente cijfers en data van het jaar 2021.

Concreet: in 2021 stond Frankrijk het hoogst gerangschikt op de lijst van totale overheidsuitgaven met 59%. België stond vierde met 55.5%, achter Oostenrijk (56%) en Griekenland (57.4%). Deze cijfers komen overeen met cijfers die we vonden in een rapport van Eurostat van 2021.

Bron: Eurostat, cijfers voor 2021

Belastingdruk: Denemarken grijpt eerste plaats

Het tweede statement van Bart de Wever in de tweet is dat “België de hoogste belastingdruk van de EU heeft.” Volgens de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) is de belastingdruk het totale bedrag van inkomenbelasting, vergeleken met het Bruto binnenlands product. Uit data verzameld door het OESO van 2021, blijkt dat België met 42% op de zevende plaats staat in een lijst van EU-22 landen.

Bron: OECD

De belastingen op inkomsten zijn dan ook het hoogst in Denemarken (36%), gevolgd door Ijsland (26%) en Oostenrijk (22%). Daarachter komt België, met een gemiddelde inkomenbelasting van 20%.

Als je, naast de inkomenbelasting, ook de bijdragen voor sociale zekerheid mee in rekening brengt, staat België wél op nummer een.

België in 2021 geen koploper in structureel tekort

De derde claim in de tweet van De Wever luidt dat “België het hoogste structureel tekort heeft van alle EU-landen.”

Volgens de online bibliotheek van de OECD is het structureel tekort een maatstaf om de duurzaamheid van de financiële situatie van een overheid op lange termijn te onderzoeken.

Volgens de data die we verkregen van De Wevers kabinet, die opnieuw gebaseerd zijn op een rapport van het IMF van april 2022, had België in 2020 het hoogste structureel tekort van de EU, maar niet meer in 2021. Data afkomstig van het OECD bevestigen dat België in 2021 niet het grootste structureel tekort had van de EU. Onder andere Frankrijk en Griekenland hadden een groter tekort.

Kabinet De Wever: “Uitspraak gebaseerd op voorspellingen IMF”

De communicatieverantwoordelijke van De Wever liet factcheck.vlaanderen weten dat hij zijn Twitterclaim baseerde op cijfers uit het rapport van het IMF in de periode tussen 2024 en 2027. Wanneer we een blik wierpen op de data voor 2027, blijkt België inderdaad de hoogste overheidsuitgaven en het grootste structurele tekort van de EU te hebben.

Volgens Wim Moesen, econoom en emeritus hoogleraar Economie aan de Katholieke Universiteit van Leuven, blijft het structurele tekort voornamelijk een toekomstvoorspelling. “België doet het inderdaad niet heel goed met haar overheidsuitgaven en het grootste structurele tekort. Maar, de data voor 2027 zijn nog in de toekomst en daarom gebaseerd op een voorspelling. Het is een berekening die buiten de officiële en nationale boekhouding van een overheid valt. Er is geen algemene consesus over hoe je het structurele tekort moet berekenen, met als gevolg dat er verschillende uitkomsten bereikt kunnen worden.”, zegt Moesen.  

”Het is zeer waarschijnlijk dat deze data nog veranderen met de tijd. Er zijn veel verschillende parameters die de berekening van het structurele tekort kunnen beïnvloeden en die de overheid een voorspelling bieden over hoe het structurele tekort wel of niet zal ontwikkelen als deze maatstaven (al dan niet) hetzelfde blijven.”

Conclusie

Na nazicht van alle informatie maken we de conclusie dat de uitspraak van De Wever dat “België de hoogste overheidsuitgaven, de hoogste belastingdruk en het grootste structurele tekort kent van de EU”, gebaseerd is op voorspellingen in de toekomst. Afgaande op cijfers van 2021, staat België hoog in de rangschikking voor zowel de overheidsuitgaven, de belastingsdruk als het structurele tekort, maar is het geen koploper.