Nee, ADHD-medicatie is geen speed, de dosis is veel lager en streng gecontroleerd

ADHD-medicatie zoals Rilatine zou amfetamines bevatten en daardoor vergelijkbaar zijn met illegale drugs zoals speed, althans dat beweert een online gezondheidsmagazine. Dat klopt maar gedeeltelijk. De werkzame stoffen lijken chemisch wel op amfetamines, maar ze worden in veel lagere en gecontroleerde dosissen gebruikt.

6 december 2025

factcheck gezondheid

Het online magazine Gezond Verstand waarschuwt voor ADHD-medicatie bij kinderen.

ADHD-medicatie zoals Rilatine zou gemaakt worden op basis van amfetamines, stoffen die ook op de lijst van verboden drugs staan.

De belangrijkste grondstoffen in ADHD-medicatie lijken chemisch op amfetamines als speed of cocaïne, maar dan in een veel lagere dosis.

Het Nederlandse online gezondheidsmagazine Gezond Verstand schrijft dat ADHD-medicatie gemaakt wordt op basis van amfetamines. Een stof die volgens het artikel ook bekend staat als speed of pep. Omdat amfetamines op lijst 1 van de Nederlandse Opiumwet staan, zou deze medicatie volgens het magazine dus eigenlijk verboden moeten zijn. Ook in België valt het onder de wetgeving voor zogenaamde “verdovende en psychotrope stoffen”.

Afbeelding met tekst, kleding, tekenfilm, person

Door AI gegenereerde inhoud is mogelijk onjuist.

Veel lagere dosering

“Er zit een stukje waarheid in,” legt psychiater Victor Gielis uit. “De werkzame stof in bijvoorbeeld Rilatine is methylfenidaat, een amfetamine-achtige stof. Chemisch lijkt het op speed of cocaïne, maar de dosering is veel lager en de samenstelling is streng gecontroleerd.”

Ann Eeckhout, woordvoerder van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG), bevestigt dat. “De meest gebruikte actieve stoffen in ADHD-medicatie zoals Ritaline, Concerta en Medikinet zijn methylfenidaat. Die stof valt onder het Koninklijk Besluit van 6 september 2017, dat verdovende middelen en psychotrope stoffen regelt.”

Dat een stof op die lijst staat, betekent nog niet dat ze verboden of gevaarlijk is in de geneeskunde. Fabrikanten hebben een vergunning nodig om met amfetamines te werken, waardoor het gebruik veilig wordt toegepast.

Verslavingselement

“Het doel van die classificatie is eigenlijk het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik, omdat deze stoffen een afhankelijkheidspotentieel hebben,” legt het FAGG uit.

“Patiënten die dagelijks methylfenidaat gebruiken, ontwikkelen soms tolerantie. Zo kan een kind aan het begin van de middelbare school 10 milligram krijgen en tegen het afstuderen 60 milligram nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken.” Bij ADHD-medicatie gaat het dus meestal niet om echte verslaving, maar om geleidelijke gewenning, aldus Gielis.

Gewenning beperken

“Om gewenning te beperken, adviseert de Hoge Gezondheidsraad meestal langwerkende middelen voor patiënten die dagelijks ADHD-medicatie gebruiken. Die geven de actieve stof geleidelijk vrij over de dag, waardoor het risico op tolerantie kleiner is,” legt dokter Gielis uit.

“Kortwerkende producten veroorzaken juist een snelle piek en verdwijnen sneller uit het lichaam. Dat kan een ‘kick’ of tijdelijke boost geven,” vervolgt hij. “Bij middelen met verslavingspotentieel geldt bovendien hoe korter de werking, hoe groter het risico op misbruik.”

Rilatine is bijvoorbeeld kortwerkend en heeft daardoor een hoger afhankelijkheidspotentieel dan langwerkende middelen zoals Concerta of de aangepaste variant van Rilatine, Rilatine MR.

Welke versie het best past, hangt af van iemands individuele behoeften en lichaamsreactie. Dat wordt samen met een arts stapsgewijs uitgezocht tijdens de titratiefase.

Diagnoses

“Op zich begrijp ik de kritiek wel,” zegt Victor Gielis. “ADHD is lange tijd te weinig gediagnosticeerd. Nu psychische stoornissen de laatste jaren meer aandacht krijgen, neemt ook het aantal diagnoses toe en daarmee het aantal voorschriften.”

“Toch wordt de medicatie niet zomaar gegeven,” benadrukt hij. “Er is altijd een officiële diagnose nodig, of minstens een sterk vermoeden door een psychiater. We starten bovendien altijd met de laagst mogelijke dosis. Ik moedig mijn patiënten ook aan om te stoppen wanneer het niet nodig is, bijvoorbeeld tijdens de zomervakantie.”

Conclusie

ADHD-medicatie zoals Rilatine lijkt chemisch op amfetamines, maar wordt in lage, gecontroleerde dosis voorgeschreven en is veilig bij medisch gebruik. Artsen, fabrikanten en de overheid zien nauwlettend toe op de dosering, die zo laag mogelijk wordt gehouden en alleen wordt gebruikt wanneer het echt nodig is. Het risico op verslaving is klein, maar soms treedt gewenning op.

Anna Lauwerys

 
Lees ook...
jul 2021

Blootstelling aan gevaccineerden leidt niet tot gezondheidsproblemen, suramine kan dat dus ook niet voorkomen

mei 2021

Neen, niet iedereen moet zomaar vitamine D-supplementen innemen

30 jul

Nee, een eliminatiedieet doet ADHD-symptomen niet verdwijnen

jul 2023

Geen aanwijzingen voor placebo’s in vaccinleveringen