De Online Sisterhood is een Nederlandse Lifestyle Podcast van Coco Centeno en Widya Soraya. Zij houden zich bezig met "zelfontwikkeling, spiritualiteit, (zelf)liefde en daily life". Op hun TikTok-pagina tonen ze een kort fragment uit een podcastaflevering over de anticonceptiepil waarin ze zeggen: “Dus in het begin, toen ze eerst met de pil kwamen, toen zat er geen bloeding bij. Toen zei de vrouw van ja, maar dit voelt wel onnatuurlijk. Toen hebben ze er een hormoon bij gegooid. Wat die bloedingen veroorzaakt.” De TikTok werd al meer dan 750.000 keer bekeken.

Het ontstaan van de pil

De eerste anticonceptiepil heette Enovid en werd ontwikkeld door de Amerikaanse bioloog Gregory Pincus. Enovid werd in 1957 aanvankelijk geïntroduceerd om pijnlijke menstruatieklachten te verhelpen. In 1960 kwam het op de markt als anticonceptiemiddel. De pil bevatte twee hormonen: oestrogeen en progestageen. Enovid had destijds heel wat bijwerkingen, waardoor Ferdinand Peeters, een Belgische gynaecoloog, in 1960 de juiste doseringen heeft samengesteld zodat vrouwen minder bijwerkingen hadden. Deze pil werd verkocht onder de naam Anovlar.

factcheck.vlaanderen nam contact op met professor gynaecologie Johan Verhaeghe. Volgens hem werd de pil van in het begin al geïntroduceerd om maandelijks een bloeding te laten doorkomen: “In het filmpje wordt gezegd dat de eerste pil geen bloeding bevatte, maar dat klopt dus niet.” De podcast stelt dat het hormoon nadien werd toegevoegd, omdat vrouwen het onnatuurlijk vonden om geen bloeding te hebben. Verhaeghe: “Dat sommige vrouwen en bevolkingsgroepen dat natuurlijker vinden, kan kloppen. Maar dat om die reden nadien een extra hormoon werd toegevoegd, klopt niet.”

Anticonceptiepil bestaat uit twee hormonen

Het toegevoegde hormoon waarin ze in het filmpje over praten is oestrogeen. Huisarts Ive Talboom legt aan factcheck.vlaanderen uit dat de samenstelling en hoeveelheid hormonen verschillen per middel: “Er bestaan varianten van anticonceptie met één of twee soorten hormonen. Enerzijds heb je combinatiepreparaten en anderzijds progestageenpreparaten. De combinatiepreparaten, beter bekend als de combinatiepil, bestaan uit progestageen en oestrogeen. Beide hormonen hebben een verschillende werking.”

Oestrogeen zorgt voor de opbouw en de dikte van het baarmoederslijmvlies. Progestageen houdt de rijping van een follikel en de ovulatie tegen. Wanneer toch een eitje vrijkomt, zorgt het progestageen ervoor dat het zich niet kan nestelen in de baarmoeder. Verder laat het zaadcellen minder makkelijk toe in de baarmoeder. Ten slotte houdt progestageen ook het opgebouwde slijmvlies vast. Meer info over de werking kan je vinden in artikels van Rutgers, het Nederlands kenniscentrum voor seksuele gezondheid, en van de factcheckers van Gezondheid en Wetenschap.

Oestrogeen is volgens Tabloom en Verhaeghe niet nodig om anticonceptie te bereiken: “Het hormoon progestageen volstaat om niet zwanger te worden.”

Minipil bevat enkel progestageen

Professor Verhaeghe vertelt dat er anticonceptie bestaat waar enkel het hormoon progestageen in zit, zowel in pilvorm (de minipil) als spiraalvorm (het hormoonspiraaltje). “Een deel van de vrouwen hebben bijna of geen bloedingen meer, andere hebben dit wel nog. Sommige vrouwen ervaren tussenbloedingen die moeilijk op te lossen zijn wanneer ze anticonceptie nemen waar enkel progestageen inzit”, vertelt Verhaeghe. “Daarnaast komen gemoedswisselingen en stemmingsproblematiek iets meer voor bij anticonceptie met enkel progestageen dan de gecombineerde methode.”

Huisarts Talboom voegt toe dat het nadeel van enkel progestageenpreparaten de nauwkeurigheid is: “De pil die enkel uit progestageen bestaat, wordt niet zo vaak gebruikt omdat je hierbij heel stipt moet zijn. Als je hierbij een dag overslaat of een paar uur later inneemt, is die betrouwbaarheid al veel minder.”

De combinatiepil met oestrogeen en progestageen is in dat opzicht een betrouwbaarder anticonceptiemiddel. Volgens Talboom vormt een hormoonspiraal hierbij een oplossing. “Het spiraaltje geeft continu een kleine hoeveelheid progestageen af in de baarmoeder. Hierdoor is er geen risico meer om het progestageen te laat binnen te krijgen en blijft de betrouwbaarheid in stand.” Tegelijk is een spiraal gecompliceerder dan een pil, omdat het inwendig ingebracht moet worden.

Oestrogeen in een anticonceptiepil is dus niet nodig om anticonceptie te bekomen. Tegelijk kan een pil met enkel het hormoon progestageen moeilijkheden met zich meebrengen.

Kans op doorbraakbloedingen

Zowel bij de combinatiepil als de progestageenpil is het niet onvermijdelijk dat er toch bloedverlies optreedt: de zogenaamde doorbraakbloedingen. Een doorbraakbloeding komt vooral voor als de pil langdurig wordt doorgeslikt zonder onderbreking. Dit kan optreden na ongeveer 2 tot 3 maanden gebruik en dus geen stopweek inlast. Volgens Talboom neemt de kans op bloedingen toe naarmate je de pil langer blijft slikken.

Professor Verhaeghe legt uit dat na het langdurig gebruik van de combinatiepil de kans op bloedingen groter is. “Slechts bij een kleine groep mensen blijft de bloeding weg na een langdurig gebruik van de combinatiepil. Met enkel progestageen is de kans op het uitblijven van bloedingen groter voor een bredere groep. Maar net als bij alle anticonceptievormen biedt het nog steeds geen 100% garantie. Er zullen nog steeds mensen zijn die bloedverlies ervaren. ”

Conclusie

Er werd geen extra hormoon toegevoegd aan de anticonceptiepil om bloedingen te veroorzaken. De pil bestond van het begin uit twee hormonen, oestrogeen en progestageen, die konden zorgen voor een bloeding. Er bestaat ook een pil dat enkel progestageen bevat: de minipil. Daarbij ervaren sommige vrouwen geen bloedingen meer, maar ook met deze pil is het niet volledig uitgesloten.