Op TikTok circuleert sinds 10 februari 2023 een video over het beste tijdstip om voedingsmiddelen te eten. De makers van de video, @healthyselections, plaatsten de video ook op Instagram. En ook andere kanalen namen de video over.

Volgens de video is het gezonder om bananen bij de lunch te eten dan bij het avondeten. ’s Middags zou een banaan een positieve invloed op het immuunsysteem en de huid hebben. ’s Avonds daarentegen zou een banaan leiden tot verstoorde vertering en verhoogde slijmproductie.

De video is al 7,1 miljoen keer bekeken en heeft 879 duizend likes. De video vermeldt niet vanwaar de informatie afkomstig is en @healthyselections was niet beschikbaar voor een verduidelijking hiervan.

Screenshot van de post van @healthyselections.

Bewering steunt op hindoeïstische gezondheidsleer

Verschillende blogsites schreven al over de bewering. Een blogpost van Storia Foods and Beverages, een Indiaas bedrijf dat natuurlijke en gezondheidsbevorderende drankjes produceert, zegt dat er “geen wetenschappelijk bewijs is dat het schadelijk is om ’s avonds bananen te eten”. Storia Foods and Beverages verwijst naar de traditionele gezondheidsleer “Ayurveda” als uitleg voor de claim. Die leer ontstond uit het hindoeïsme en mist wetenschappelijk onderbouwing.

Op de website van Joyful Belly, een Ayurvedische leerschool voor dieet en vertering, staat dat bananen inderdaad moeilijker te verteren zijn. De website zegt ook dat het eten van bananen tot slijmproductie leidt, maar volgens hen heeft dat een positief effect op de gezondheid. Wat verder op de website staan resultaten van een eigen onderzoek waarbij Ayurvedastudenten drie dagen lang bananen aten.

ONDERZOEK NAAR EETTIJDSTIPPEN KIJKT NAAR GENEN EN NIET NAAR VOEDINGSMIDDELEN

Kristin Verbeke, professor aan de Faculteit Geneeskunde van de KU Leuven en hoofd van de onderzoekseenheid Translationeel Onderzoek van Gastro-enterologische Aandoeningen, zegt dat er geen onderzoek is dat de claim ondersteunt. Er bestaat onderzoek naar de invloed van het eettijdstip op de gezondheid, maar dat kijkt niet naar individuele voedingsmiddelen zoals bananen. “Dat onderzoek gaat over klokgenen (genen die via eiwitten voor een biologische klok zorgen in verschillende organen). Onderzoek op muizen toont aan dat zij de dag door eten en ongezonder zijn wanneer hun klokgenen stilgelegd worden. Het kan dat mensen die regelmatig naar andere tijdzones reizen of in shiften werken een gelijkaardige invloed ondervinden”, verklaart Verbeke.

KLINISCH ONDERZOEK DAT MECHANISMEN IN BANANEN TEST, ONTBREEKT

Bananen, vooral de onrijpe, bevatten resistent zetmeel dat niet afgebroken wordt tijdens de vertering. Dat resistent zetmeel komt daardoor in de dikke darm terecht waar microben het fermenteren. Dat kan de gezondheid positief beïnvloeden, maar professor Verbeke vindt het te vroeg om op basis van de voedingsstoffen conclusies over een tijdsafhankelijke invloed te trekken. “Het is niet omdat er een mechanisme de invloed kan verklaren, dat het voedingsmiddel ook die invloed op de gezondheid heeft. We kunnen dat enkel weten door klinische studies te doen”, duidt ze. En die studies ontbreken hier. De positieve invloed is dus afkomstig van de banaan en niet van het tijdstip waarop je die eet.

Over de negatieve invloed op vertering zegt professor Verbeke: “Wanneer we laat eten en niet meer actief zijn, is de vertering traag. Maar dat is niet noodzakelijk problematisch. Voor gewichtcontrole wordt echter aangeraden om te eten op tijdstippen waarop nog je actief bent.” Maar dat is opnieuw niet specifiek onderzocht voor bananen. De Morgen schreef op 13 december 2023 al over de fabel dat bananen constipatie veroorzaken.

VOLGENS OFFICIËLE RICHTLIJNEN GEEN VOORKEURSTIJDSTIP

De Hoge Gezondheidsraad van België raadt in een rapport aan om dagelijks 250 gram fruit te eten. Het rapport specifieert dat je fruit kan eten “bij het ontbijt, als tussendoortje, als broodbeleg of als nagerecht”. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt een dagelijkse portie van 400 gram fruit en groenten aan. Ook zij maken geen onderscheid tussen het eten van fruit ’s middags of ’s avonds.

Professor Verbeke wijst er op dat ook tegengestelde claims verschijnen op sociale media. Zo zou het volgens Financial Express gezonder zijn om ’s avonds bananen te eten. Bananen bevatten namelijk tryptofaan, een bouwsteen voor serotonine en melatonine. Die hormonen zorgen voor betere slaap. “Dat mechanisme bestaat”, zegt professor Verbeke, “maar er is geen onderzoek gedaan op bananen om het te verifiëren. Zo’n berichten trekken conclusies terwijl er geen data is om die te ondersteunen.” Ook waarschuwt ze voor een overdrijving van de positieve effecten van bananen. De hoeveelheid tryptofaan in bananen ligt namelijk lager dan de de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

VOORAL VARIATIE EN COMBINATIE VAN VOEDINGSMIDDELEN IS BELANGRIJK VOOR GEZONDHEID

Rosa Luyten, stafmedewerker bij het onafhankelijk expertisecentrum Vlaams Instituut Gezond Leven vzw, zegt dat de gezondheidsinvloed van één voedingsmiddel op één tijdstip te beperkt is. Ze legt uit: “Sinds een evaluatie van de beschikbare wetenschappelijke kennis in 2017 gebruiken we een holistische visie op gezonde voeding. Hierbij ligt de focus niet meer op voedingsstoffen zoals de vezels en vitamines in bananen. De holistische visie houdt ook rekening met het voedingsmiddel en het voedingspatroon.”

Bananen passen volgens Luyten in een gezond voedingspatroon, want ze staan in de donkergroene zone van de omgekeerde voedingsdriehoek. Zo’n voedingsmiddelen krijgen de voorkeur, maar het voedingspatroon moet verschillende voedingsmiddelen bevatten. “Een gevarieerd voedingspatroon dat voedingsmiddelen combineert, is belangrijk. Zo blijft het eten lekker, krijgen we alle nodige voedingsstoffen binnen en eten we gevarieerd volgens de seizoenen”, besluit ze.

conclusie

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat stelt dat het gezonder is om bananen bij het middageten te eten dan bij het avondeten. Door de aanwezige voedingsstoffen hebben bananen een positieve invloed op de gezondheid, maar dat staat los van het tijdstip waarop je ze eet. Bananen maken deel uit van gezonde voedingspatronen, maar moeten gecombineerd en gevarieerd worden met andere voedingsmiddelen.