Op 7 december verscheen een artikel op de nieuwssite HLN met een opmerkelijke titel: “Een paarse tong kan erop wijzen dat je kanker hebt.” Dat zou blijken uit verschillende studies. HLN verwijst naar een studie van ingenieurs uit de Irakese Middle Technical University (MTU) en de Universiteit van Zuid-Australië (UniSA). 

factcheck.vlaanderen nam contact op met de auteur van het artikel, Lisa Meyers. Volgens haar paste de eindredactie van HLN het artikel aan zonder haar medeweten: "Ten eerste had het oorspronkelijke artikel een andere titel. De uitspraak over de paarse tong is later toegevoegd. Ten tweede verdwenen enkele nuances uit het artikel. Enkel de nuance 'dat er nog problemen zijn met dergelijke onderzoeken' bleef overeind." Lisa Meyers verzocht de eindredactie van HLN om de titel en de nuances aan te passen, maar dat gebeurde bij publicatie van dit artikel nog niet.

EEN ONDERZOEK NAAR AI, NIET NAAR KANKER EN DE KLEUR VAN JE TONG

De eerste studie uitgevoerd door het MTU en UniSA dateert van april 2023 en verscheen in het Irakees Journal of Techniques. Hier rijzen meteen vragen naar de onafhankelijkheid van het wetenschappelijk tijdschrift, aangezien het verbonden is aan MTU en de hoofdauteur zelf deel uitmaakt van de redactie van het tijdschrift.

Hoewel het tijdschrift sinds 2019 bestaat, heeft het geen impactfactor. Die geeft normaal aan in welke mate een tijdschrift invloed heeft op de samenleving. Hoe lager de impactfactor, hoe kleiner de invloed en hoe meer de betrouwbaarheid van het onderzoek in vraag kan worden gesteld. 

De focus van het onderzoek ligt bovendien niet op de invloed van kanker op de kleur van je tong. Het onderzoek gaat over hoe artificiële intelligentie de kleuren van de tong van elkaar kan onderscheiden. Kleuren zijn immers subjectief. De studie heeft daarom meer dan 100 foto’s van tongen van gezonde en ongezonde mensen verzameld. De foto’s van de ongezonde mensen haalden ze voornamelijk van het internet, omdat ze naar eigen zeggen “geen toegang hadden tot zulke data”. 

De onderzoekers ontwikkelden een apparaat om de verschillende kleuren van de tong van elkaar te onderscheiden. Ze beschrijven het zelf als “een zwarte doos met drie bundels van witte LED’s die aangestuurd door AI kleuren correct kunnen waarnemen”. Het instrument kon uiteindelijk kleuren onderscheiden met een juistheid van 95 procent. 

De studie vermeldt dat een paarse tong het gevolg kan zijn van een tekort aan vitamine B of een gebrek aan zuurstof. In de inleiding halen ze ook aan dat kanker voor een paarse, dikkere tong kan zorgen. Daarvoor baseren ze zich op een Chinese studie uit 2016. 

WEINIG REPRESENTATIEVE STEEKPROEF EN ONDUIDELIJKE METHODE

In de Chinese studie uit 2016 ligt de focus wel op de invloed van kanker op de kleur van de tong. Het onderzoek is uitgevoerd op 286 Chinese patiënten met long-, darm- of maagkanker. Alle patiënten zijn verbonden aan twee kankercentra in Wuhu en Huzhou. De steekproef is beperkt in aantal en alle proefpersonen komen uit dezelfde regio waardoor het niet zeker is of de resultaten veralgemeend kunnen worden. 

De studie stelde bij 153 kankerpatiënten een paarse tong vast, wat neerkomt op 53,5 procent. Bij de controlegroep van 100 gezonde deelnemers, had 5 procent van de mensen een paarse tong. Een paarse tong wijst niet noodzakelijk op kanker en slechts iets meer dan de helft van de kankerpatiënten had effectief een paarse tong. De onderzoekers stelden dat de screening van de tong potentieel deel uit kan maken om vroegtijdig kanker op te sporen, maar dat hiervoor onderzoek met grotere steekproeven en meer precieze gegevens nodig is.

TONGKLEUR ONTHULT IETS OVER JE GEZONDHEID, MAAR KAN GEEN KANKER VASTSTELLEN

Volgens Christel Fontaine, medisch oncoloog bij UZ Brussel, vertelt je tong wel iets over je gezondheid. “Maar een paarse tong aan kanker koppelen, is te kort door de bocht. Er is een gebrek aan onderzoek binnen dit vakgebied om hier uitspraken over te doen.” Wat volgens haar wel met zekerheid geweten is, is dat een witte tong wijst op een schimmelinfectie. Een pijnlijke, rode tong waarschuwt dan weer voor een tekort aan vitamine B12. 

Ook Jacky Botterman, oncoloog bij AZ Sint-Lucas Gent legt scepsis aan de dag wat het artikel en de daarin beschreven onderzoeken betreft. “De tong is zeker niet het eerste dat oncologen onderzoeken bij vermoeden van kanker en dat is zo met een reden.” Wel erkent hij dat AI in de toekomst kan helpen bij het stellen van een diagnose: “Maar ook hier moet eerst nog heel wat onderzoek aan vooraf gaan.” 

CONCLUSIE 

De kleur van je slijmvliezen, waarvan de tong een onderdeel is, kan wel degelijk iets vertellen over je gezondheid. Maar het is niet juist om een paarse tong aan kanker te koppelen. In onderzoek duikt de paarse tong ook bij gezonde mensen op en bovendien hebben niet alle kankerpatiënten een paarse tong. Er is meer en breedschaliger onderzoek nodig naar de correlatie tussen beide elementen.